Duk wata kasuwar Crypto wadda ke buƙatar shigar da bayananka kafin amfani da ita, zamu iya kiranta da Centralized Exchange (CEX). Waɗannan kasuwanni suna buƙatar yin rajista, kuma mafi ƙarancin abin da ake buƙata shine email address ko lambar waya. Ayyukansu na kula da dukiya suna kama da bankunan gargajiya, amma suna da bambanci da Decentralized Exchanges (DEX). A wannan rubutu, za mu yi bayani dalla-dalla kan abubuwan da suka shafi CEX, fa’idodinsu, da kuma abubuwan da ya kamata a kula tare da su don guje wa asara.
Menene Centralized Exchange (CEX)?
Centralized Exchanges (CEX) sune kasuwannin crypto waɗanda ke da cibiyar gudanarwa ta tsakiya. Suna aiki kamar bankunan gargajiya, inda suke kula da dukiyar masu amfani da su. Don amfani da CEX, dole ne ka yi rajista da shigar da bayananka kamar email ko lambar waya. Waɗannan kasuwanni sune mafi shahara a cikin duniyar crypto, kuma suna ba da damar ciniki cikin sauƙi da aminci.
Bambanci Tsakanin CEX da DEX
- CEX: Ana buƙatar shigar da bayanai kafin amfani da su, kuma akwai wani mai shiga tsakani (intermediary) wanda ke gudanar da cinikayar.
- DEX: Ba a buƙatar shigar da bayanai, kuma cinikayar tana faruwa kai tsaye tsakanin masu amfani ta hanyar kwangiloli na blockchain.
Duba: Faduwar Bitcoin Zai iya Tada Hankalin Kasuwar Forex Kuwa? – Musab Abbas Sani
Fa’idodin Centralized Exchanges (CEX)
- Sauƙin Amfani: CEX suna da ƙirar mai amfani (user interface) mai sauƙi, wanda ya sa masu farawa cikin crypto sukan fi son su.
- Liquidity Mai Yawa: CEX suna da yawan masu amfani, wanda ke haifar da yawan ciniki da ƙarancin bambanci tsakanin farashin siya da siyarwa (spread).
- Ayyuka Daban-Daban: Suna ba da damar yin ayyuka kamar spot trading, futures trading, staking, da savings.
- Customer Support: CEX suna da ƙungiyoyin tallafi waɗanda ke taimakawa masu amfani idan akwai matsala.
- Amintattun Abubuwa: Suna ba da damar yin amfani da abubuwa kamar two-factor authentication (2FA) don ƙara aminci.
Misalan Centralized Exchanges (CEX)
- Binance: Mafi shahara a duniya, yana ba da ayyuka daban-daban da yawan kayan aiki.
- KuCoin: An san shi da yawan coins da ake samu a cikinsa.
- Gate.io: Yana ba da damar ciniki da yawan altcoins.
- MEXC: An san shi da yawan listing ɗin sabbin coins.
- Bybit: Shahararren ne a cikin futures trading.
- BitGet: Kasuwar Yan Baiwa
- BingX: Kasuwar Masoya Crypto.
Abubuwan Da Ya Kamata A Kula Idan Kana Amfani Da CEX
1. Aminci (Security)
Aminci shine mafi mahimmancin abu idan kana amfani da CEX. Ya kamata ka tabbatar cewa kasuwar da kake amfani da ita tana da ingantaccen tsarin aminci. Wasu abubuwan da za ka iya duba sun haɗa da:
- Two-Factor Authentication (2FA): Tabbatar cewa ka kunna 2FA don ƙara kariya ga asusunka.
- Security History: Bincika ko kasuwar ta taɓa samun matsala ta aminci. Idan ta sami, yaya ta magance matsalar? Shin ta yi hakan cikin gaggawa ko ta ɗauki lokaci?
- Cold Storage: Duba ko kasuwar tana adana mafi yawan kuɗin masu amfani a cikin cold storage, wanda ya fi aminci fiye da hot wallets.
2. Shiga da Fitarwa (Deposit da Withdrawal)
Yana da muhimmanci ka lura da yadda kasuwar ke gudanar da ayyukan shiga da fitarwa. Wasu abubuwan da za ka iya duba sun haɗa da:
- Saurin Gudanarwa: Shin ayyukan shiga da fitarwa suna gudana cikin sauri? Rashin saurin gudanarwa na iya zama alamar rashin inganci.
- Kuɗin Fitarwa: Duba kuɗin da kasuwar ke cirewa don ayyukan fitarwa. Wasu kasuwanni suna cire kuɗi mai yawa.
- Network Congestion: A wasu lokuta, saurin gudanarwa na iya dogara da yanayin cunkoson hanyar sadarwa (network congestion), amma ya kamata kasuwar ta yi processing da sauri.
3. Liquidity (Yawan Ciniki)
Liquidity yana nufin yawan kuɗin da ake ciniki a cikin kasuwar. Ƙarancin liquidity na iya haifar da matsala idan kana son siyar da kuɗinka da sauri. Wasu abubuwan da za ka iya duba sun haɗa da:
- Bambanci Tsakanin Siya da Siyarwa (Spread): A kasuwanni masu ƙarancin liquidity, bambanci tsakanin farashin siya da siyarwa yana da yawa, wanda zai iya rage ribarka.
- Tier 1 vs Tier 2 Exchanges: Tier 1 exchanges kamar Binance da Bitget suna da liquidity mai yawa, yayin da Tier 2 exchanges kamar MEXC da LBANK na iya samun ƙarancin liquidity.
4. Listing ɗin Kuɗi (Asset Listing)
Yana da muhimmanci ka lura da irin kuɗin da kasuwar ke saka a cikinta. Wasu abubuwan da za ka iya duba sun haɗa da:
- Ingantaccen Kuɗi: Duba ko kasuwar tana saka ingantattun kuɗi. Wasu kasuwanni, ko da Tier 1, suna saka scam coins.
- Yawan Kuɗi: Kasuwanni da ke da yawan ingantattun kuɗi suna ƙara darajarsu.
5. Proof of Reserves
Bayan rugujewar FTX, masu amfani da CEX sun ƙara fahimtar mahimmancin Proof of Reserves. Wannan yana nufin cewa kasuwar tana nuna cewa tana da isassun kuɗi don biyan dukiyar masu amfani. Za ka iya amfani da shafuka kamar CoinMarketCap don duba Proof of Reserves na kasuwanni.
Abubuwan da Suka Shafi Tier 2 da Tier 3 Exchanges
Tier 2 da Tier 3 exchanges suna da ƙarancin daraja fiye da Tier 1 exchanges. Wasu abubuwan da ya kamata ka kula idan kana amfani da su sun haɗa da:
- Rufewa da Gudu da Kuɗin Jama’a: Wasu Tier 2-3 exchanges suna iya rufewa ko gudu da kuɗin masu amfani.
- Ƙarancin Liquidity: Suna iya samun ƙarancin liquidity, wanda zai iya haifar da asara.
- Listing ɗin Scam Coins: Suna iya saka scam coins, wanda zai iya haifar da asara ga masu amfani.
Abun Lura: Yadda Za Ka Kare Dukiyarka
- Kwashe Kuɗinka zuwa Non-Custodial Wallet: Idan ka ga alamun firgici a kasuwar, mafi kyau ka kwashe kuɗinka zuwa non-custodial wallet kamar Trust Wallet ko MetaMask.
- Bibiyar Proof of Reserves: Yi amfani da shafuka kamar CoinMarketCap don duba Proof of Reserves na kasuwanni.
- Kula da Alamun Firgici: Idan aka fara yaɗa zantunkan firgici game da kasuwa, yi hankali kuma ka kwashe kuɗinka.
Kammalawa
Centralized Exchanges (CEX) suna da muhimmanci a cikin duniyar crypto, amma suna da abubuwan da ya kamata a kula tare da su. Ya kamata ka mai da hankali kan aminci, liquidity, da kuma yadda kasuwar ke gudanar da ayyukanta. Idan kana amfani da Tier 2-3 exchanges, yi hankali saboda suna da ƙarancin aminci fiye da Tier 1 exchanges. A ƙarshe, kowane lokaci ka iya kwashe kuɗinka zuwa non-custodial wallet don kare dukiyarka.
